Badania naukowe sugerują, że nawet 15% kobiet może zmagać się z hirsutyzmem. Z tego artykułu dowiesz się co to jest hirsutyzm oraz jak go leczyć.
Spis treści:.
- Objawy hirsutyzmu
- Przyczyny hirsutyzmu
- Hirsutyzm – jakie badania wykonać?
- Leczenie hirsutyzmu – jak leczyć nadmierne owłosienie?
- Hirsutyzm – suplementacja i zioła.
Objawy hirsutyzmu
Objawem hirsutyzmu jest nadmierne owłosienie ciała u kobiet w miejscach typowo męskich tj:.
- twarz,
- klatka piersiowa,
- brzuch,
- uda,
- dolna część pleców.
Hirsutyzm często jest oznaką nadmiernego poziomu hormonów androgenowych. Jest, to zaburzenie zależne od interakcji między poziomami krążących androgenów a wrażliwością mieszków włosowych na androgeny.
Przyczyny hirsutyzmu
Przyczyn nadmiernego owłosienia może być kilka, jednak najczęstszą z nich jest PCOS i towarzyszące mu zaburzenia hormonalne. Z tabeli poniżej dowiesz się jakie są przyczyny hirsutyzmu i co może im towarzyszyć.
| Choroba | % przypadków | Współwystępujące objawy |
|---|---|---|
| PCOS | 71% | – trądzik, – otyłość, – niepłodność, – insulinooporność, – poziom androgenów w normie lub podwyższony, – zaburzenie cyklu miesiączkowego, |
| Idiopatyczny hiperandrogenizm | 15% | – podwyższony poziom androgenów, – prawidłowy cykl miesiączkowy, – prawidłowy wygląd jajników w obrazie USG, |
Hirsutyzm idiopatyczny (uwarunkowany genetycznie) | 10% | – poziom androgenów w normie, – prawidłowy cykl miesiączkowy, – prawidłowy wygląd jajników w obrazie USG, |
| Nieklasyczny wrodzony przerost nadnerczy (NCAH) | 3% | – podwyższony poziom 17-hydroksyprogesteron, – bezpłodność, – zaburzenia cyklu miesiączkowego, – przerost nadnerczy w rodzinie, |
| Guzy wydzielające androgeny | 0,3% | – podwyższony testosteron lub DHEA, – rozwój hirsutyzmu mimo leczenia, – wirylizacja (m.in przerost łechtaczki, zmiana głosu, zwiększenie masy mięśniowe), |
| Hirsutyzm jatrogenny | brak danych | – miejscowe stosowanie testosteronu przez partnera, – stosowanie sterydów anaboliczno-androgenowych |
| Akromegalia | brak danych | – powiększenie nosa i uszu, – nadpotliwość, – powiększona wielkość dłoni i stóp, – grube rysy twarzy, |
| Zaspół Cushinga | brak danych | – trądzik, – otyłość, – nadciśnienie, – zaburzona tolerancja glukozy, – podwyższony poziom kortyzolu, |
| Hiperprolaktynemia | brak danych | – bezpłodność, – zaburzenia cyklu miesiączkowego, – mlekotok, |
| Zaburzenia pracy tarczycy | brak danych | – zaburzenia cyklu miesiączkowego, – niedoczynność tarczycy: suchość skóry, zmęczenie, wypadani włosów, przyrost masy ciała, – nadczynność tarczycy: kołatanie serca, utrata masy ciała, zaburzenia snu. |
Hirsutyzm – jakie badania wykonać?
Aby postawić diagnozę należy wziąć pod uwagę:.
- szczegółowy wywiad zdrowotny (zawierający informację o występującym hirsutyzmie w rodzinie),
- badanie fizykalne obejmujące ocenę na podstawie skali punkowej Ferrimana-Gallweya oraz ocenę objawów sugerujących przyczynę hirsutyzmu (np. powiększenie łechtaczki lub guzy w obrębie jamy brzusznej lub miednicy),
- przebieg cyklu menstruacyjnego, .
- badania laboratoryjne – oznaczenie testosteronu, globuliny wiążącej hormony płciowe (SHBG), dehydroepiandrosteronu (DHEA) – ocena poziomu męskich hormonów, które powodują nadmierne owłosienie,
- przyjmowane leki androgenowe (również przez partnera),
- historię zabiegów kosmetycznych na hirsutyzm.
Diagnoza owłosienia typu męskiego opiera się o skalę punktową Ferrimana-Gallweya składającą się z dziewięciu obszarów ciała wrażliwych na androgeny.
Wyniki do 15 wskazują na łagodny hirsutyzm, natomiast powyżej 25 na ciężki hirsutyzm. Towarzystwo Endokrynologiczne zaleca jednak leczenie hirsutyzmu istotnego dla pacjenta, czyli takiego, który znacząco wpływa na jakość życia bez względu na skalę punktową. Nadmierne owłosienie diagnozuje lekarz ginekolog, endokrynolog lub ginekolog-endokrynolog.
Leczenie hirsutyzmu – jak leczyć nadmierne owłosienie
Jak leczyć hirsutyzm? Podczas leczenia można monitorować stężenie androgenów i globulin wiążących hormony płciowe w celu oceny skuteczności terapii hormonalnej, chociaż odpowiedź kliniczna będzie głównym obserwowanym markerem. Należy podkreślić, że efekty terapii hirsutyzmu mogą być widoczne po dopiero po 6 lub 8 miesiącach leczenia.
Głównym celem terapii hormonalnej jest:.
- skorygowanie podstawowego problemu,
- zatrzymanie wzrostu nowych włosów,
- potencjalne spowolnienie wzrostu już obecnych włosów końcowych.
Sama terapia hormonalna czasami powoduje przerzedzenie i utratę pigmentacji włosów końcowych.
Całkowite usunięcie już androgenizowanych mieszków włosowych będzie wymagało elektrolizy lub depilacji laserowej. Lepiej jest rozpocząć bardziej zdecydowane leczenie i usuwanie włosów po terapii hormonalnej, która miała możliwość zahamowania wzrostu włosów, zwykle po 6-12 miesiącach.
Chociaż hirsutyzm jest częstym i niepokojącym zaburzeniem, często sygnalizującym podstawowe zaburzenia endokrynologiczne, systematyczne podejście do oceny i stosowanie terapii skojarzonej zapewni zadowalające leczenie większości pacjentów.
Hirsutyzm – suplementacja i zioła
Leczenie hirsutyzmu zacznij od znalezienia przyczyny. Najważniejszy jest ogólny schemat żywieniowy. Spożywanie zbilansowanych posiłków składających się z białka, tłuszczu i węglowodanów o wysokiej zawartości błonnika pomoże zapobiec skokom poziomu cukru we krwi i insuliny. Kiedy kontrolujesz te skoki, Twoja wrażliwość na insulinę powinna się poprawić. A gdy poziom insuliny spada, poziom testosteronu również powinien spadać. Jest to szczególnie ważne dla osób, które są odporne na insulinę.
Problemem nadmiernego owłosienia może być napędzany przez androgeny, dlatego obniżenie ich stężenie ma kluczowe znaczenie podczas leczenia. Do suplementów diety, które mogą wpływać na poziom androgenów (męskich hormonów płciowych ) zaliczamy:.
- selen – badanie przeprowadzone w 2018 roku pokazało, że jednoczesna suplementacja probiotyku i selenu przez 12 tygodni u kobiet z PCOS ma korzystny wpływ na poprawę zdrowia psychicznego, poziom testosteronu całkowitego w surowicy oraz hirsutyzm. W badaniu wzięło udział 60 kobiet, które suplementowały probiotyk zawierający bakterie: Lactobacillus acidophilus, Lactobacillus reuteri , Lactobacillus fermentum i Bifidobacterium bifidum oraz selen w dawce 200 ug/dzień.
- inozytol – wiele badań wykazało, że u pacjentek z zespołem policystycznych jajników (PCOS) leczonych inozytolem poprawie uległa czynność jajników i płodność, zmniejszyło się nasilenie hiperandrogenizmu, w tym trądziku i hirsutyzmu. Ponadto terapia inozytolem pozytywnie wpłynęła na aspekty metaboliczne i różne parametry hormonalne głęboko zaangażowane w funkcję osi rozrodczej i owulację.
- magnez – badania przeprowadzone w 2020 roku na grupie kobiet z PCOS wykazały znaczący wpływ suplementacji magnezem na hormony. Autorzy przeprowadzili badanie na grupie 60 kobiet w wieku 20–45 lat. Pacjentki przez 8 tygodni suplementowały 250 mg magnezu. W efekcie nastąpił spadek BMI i stężenia testosteronu w surowicy oraz wzrost stężenia dehydroepiandrogenów w surowicy (DHEA) i hormonu luteinizującego.
- Omega-3 – wyniki badań sugerują, że u pacjentek z PCOS suplementacja n-3 PUFA może zmniejszyć poziom białka C-reaktywnego (CRP), dialdehydu malonowego (MDA) w surowicy, hormonu luteinizującego (LH), testosteronu całkowitego w surowic oraz nastąpić wzrost całkowitej zdolności antyoksydacyjnej i podnieść poziom globuliny wiążącej hormony płciowe (SHBG) w surowicy.
- NAC – dzienne spożycie NAC w dawce 1,8 g (3 g w przypadku osób otyłych) wpływa na poprawę wrażliwości tkanek na insulinę, prowadzi to do regulacji gospodarki insulinowej u kobiet ze współtowarzyszącą PCOS insulinoopornością, obniża poziom testosteronu, a co za tym idzie, zmniejszenie hiperandrogenizm.
- cynk – uważany jest za antyandrogen, ponieważ zmniejsza produkcję dihydrotestosteronu oraz hamuje przekształcanie testosteronu w estradiol.
Istnieją również doniesienia naukowe, które sugerują pozytywny wpływ preparatów ziołowych na obniżenie androgenów. Są to m.in: .
- herbata chińska (Camellia sinensis) – może oddziaływać na spadek poziomu testosteronu, obniżenie poziomu insuliny na czczo, redukcję masy ciała.
- niepokalanek (Vitex agnus-castus L.) może regulować cykl miesięczny, obniżać poziom testosteronu, prolaktyny i DHEAS.
- herbata z mięty zielonej – znana ze swoich właściwości przeciwzapalnych, przeciwutleniających i przeciwdrobnoustrojowych, ma działanie antyandrogenowe w PCOS. W badaniu przeprowadzonym nad wpływem herbaty z mięty zielonej na androgeny, osoby losowo przyjmowały herbatę z mięty zielonej dwa razy dziennie przez okres jednego miesiąca. U osób spożywających herbatę z mięty zielonej poziom wolnego i całkowitego testosteronu był znacznie obniżony w ciągu 30 dni w porównaniu z grupą placebo.
- lukrecja – zmniejsza poziom całkowitego poziomu testosteronu (niewyraźnie wpływa na poziom wolnego testosteronu).
Leczenie hirsutyzmu może wymagać indywidualnego podejścia. Jeśli potrzebujesz wsparcia dietetyka, to zapraszam Cie na konsultację!
Bibliografia:
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31361105/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29262139/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6137747/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31960275/
- https://apm.amegroups.com/article/view/77612/html
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12057717/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7468694/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19585478/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3693613/